Whatsapp’ın bu yıl başında ekranlarımıza düşen bildirimi sonrasında, 8 Şubat 2021’den itibaren gizlilik protokolünde bazı değişiklikler yapacağı ve tüm data akışını Facebook’a vereceğini açıklaması büyük endişeye neden oldu. Bu endişenin kaynağını ve Türkiye’deki politik iklim ile olan ilişkisini görmek, anlamak ve iyi kavramak gerekiyor. Hal böyle olunca bir infial oluştu ve Whatsapp’ın kendi cep telefonuna nasıl kurulduğunu bile bilmeyen insanlar, yeni bir uygulama arayışına girdi. En çok rağbet edileni ise bugüne kadar daha sık kullanılan Telegram oldu. Telegram’ın Ürün Yöneticisi Durov yaptığı açıklamada Ocak 2021’in ilk haftasında 25 milyon yeni kullanıcı ile 500 milyon aylık aktif kullanıcı sayısında ulaştıklarını açıkladı (https://t.me/durov). Bunun ilginç kısımlarından birisi 25 milyon yeni kullanıcının dünyanın her yerinden olması; %38 Asya’dan, %27 Avrupa’dan, %21 Güney Amerika ve %8’in Akdeniz ülkelerinden. Dolayısıyla Whatsapp, Avrupa Birliği’nin dışında güvenilir olma duygusunu bir anda tüm dünyada sarsmış oldu.

Telegram uzun zamandır Whatsapp’a en alternatif görünen uygulamalardan biri. Özellikle sivil toplum ve dernek çalışmalarımızda, proje ekiplerimiz ve gönüllülerimiz tarafından bir mesajlaşma uygulaması kullanma ihtiyacımız her zaman oluyor. En az 2-3 yıldır kullanıyorum. Hatta çok arkadaşımı kullanmaları için davet ettim bugüne kadar. Her ne kadar aldığım geri bildirimlerin çoğu “neden rahatımı bozuyorsun” minvalinde direnç gösteren ve organize olma çabamızı baltalamaya çalışan arkadaşlarım olsa da, hep öne çıkan yanlarını anlatmaya çalıştım. Whatsapp ilk başta en çok tercih edilebilecek olan uygulama olarak görülse de birçok dezavantajı var:

  • Gruplarda olan kişilerin cep telefonu numaralarının açık olması ve iyi niyetli olmayan şekilde erişime imkan tanıması,
  • Grup ayarlarının ve bildirim özelliklerinin kısıtlı olması,
  • Bir grupta en fazla 256 kişiyi dahil ediyor olması,
  • …

Bu olumsuz özelliklerin yanında Telegram’ın daha çok alternatif ve gizlilik sunan özelliklerini de eklediğimizde, Telegram kullanmak gerçekten çok ama çok daha avantajlı hale geliyor. Ama aşağıdaki Barış Özcan videosunun başlığında da olduğu gibi “Whatsapp’ı silelim mi?” sorusunun cevabını vermek kolay olsa da, Whatsapp kullanmamak o kadar da kolay değil!

Tüm aile, arkadaş ve iş çevremizin Whatsapp’ta farklı farklı gruplarda yer aldığını düşünürsek, özellikle pandemide evlere tıkılı kaldığımız bu dönemde bu uygulamalar sosyalleşemizin tek aracı haline gelmiş durumda. Mesajlar, sesli mesajlar, görüntülü görüşmelere… Yapamadığımız her şeyi bize onlar sağlıyor. Bu nedenle de en çok kullandığımız araçlar, araçsallıktan çıkıyor, bizi kendilerine bağımlı hale getiriyor. Diğer bir deyişle, kölesi haline geliyoruz. Herkesin olduğu bir mecradan çıkıp, en baştan yeni bir iletişim ve mesajlaşma mecrasına geçmek kolay mı? Tabi ki değil! Ama bir gerçek var ki denemeye değer. Denemediğimiz sürece nasıl hissettiğimizi ve nasıl yaşadığımızın farkına varamayacağız.

Dijital anlamda özgür olmanın artık çok uzağında olsak da, kullanım tercihlerimizi değiştirmemizin ve kendimizi bağımlı hissetmemenin bir yolu olmalı. Dijital araçlar hayatımızı kolaylaştırmaktan hayatımızın kontrolünü ele almaya geçmeden hala bazı kararları alabilecek durumdayız. Özellikle dijital tekelleşmenin giderek arttığı, teknoloji şirketlerinin artık devletlerden daha güçlü hale geldiği ve tröstlere dönüştüğü bir aşamaya gelmişken, bunu bir nebze olsun durdurmanın yolu atacağımız bireysel adımlar ile yapacağımız seçimlerin gücünde gizli olduğunu düşünüyorum.

Whatsapp haberlerinin başladığı ilk hafta cep telefonumdan Facebook uygulamasını kaldırdım. Girersem artık bilgisayardan giriyorum, o da aklıma gelirse… Zaten ilginçtir ki Facebook’taki arkadaş kitlemden aldığım etkileşim, son 1 yıldır çok düştü. Beklediğim beğeni ve yorumları almayınca kullanmayı da istemez oldum. Etkileşimlerin neden düştüğü ise büyük ihtimalle Facebook’un algoritmaları ile ilgili bir durum. Paylaşımlarınızı görenlerin sayısı günden güne düşüyor. Aynı zamanda Facebook’un daha çok 40 yaş üstü insanların kullandığı bir platform haline dönüşmüş olması, etkileşim alan paylaşımların içeriğinin de farklılaşmasına neden oluyor. 40 yaş üstündeki Facebook arkadaşlarınızın paylaşımlarına bakınca anlarsınız bunu. Facebook’un ilk çıktığı zamanlarda benim tüm arkadaşlarımı, tüm arkadaşlarımın da beni gördüğü reklam algoritması olmadığı dönemleri düşünüyorum da… Aaah aah, nerde o eski günler diyesi geliyor insanın 🙂

Ve son olarak, benim için küçük ama insanlık için büyük bir adım atarak (ya da tam tersi) Whatsapp ile olan ilişkimi de noktaladım. Facebook şirketinin Instagram üzerinden benden data almasını kısmen kabul eder durumundayım şu an. Ama 3 farklı program ile tüm iletişimimi ve hayatımı, kurduğu algoritmalar ile benden daha iyi analiz etmesine, bunu satarak paraya dönüştürmesini daha fazla kabul etmiyorum. Telegram ve Signal gibi uygulamalar şu an için fazlası ile Whatspp’ın yerini doldurabilecek nitelikte. İletişim kurmanın çok daha fazla yolunun olabileceğini, hatta istersem insanlara mektup bile göndereceğimi, “Whatsapp kullanmayı bıraksam mı?” diye düşündüğüm günlerde farkettim!

Whatsapp’ı telefonumdan kaldırınca kendimi bir nebze olsun özgür hissettim. “Whatsapp kullanmadan nasıl yaşarım?” diye kendi kendime sorarken, kendi hayatımla ilgili radikal bir adım attım, cesur davrandım ve Whatsapp’ı sildim. Uygulamayı silerken aldığım “gittiğinize üzüldük” mesajı benim için büyük sevinç kaynağı oldu. “Nasıl yaparım?” diye endişe ettiğimiz şeylerin gerçekten üzerine gitmeli, basit ve normal gibi görünen o kadar çok pranga var ki hayatlarımızda. “Whatsapp’ın cesaretle nasıl ilişkisi olur yahu?” diye de düşünüyorsan hala, hadi sil de görelim 🙂 O kadar kolay vazgeçebiliyor musun bakalım?

Son olarak, Facebook kurucusu Mark Zuckerberg’in 2018 yılında Amerika Senatosu ve Kongre’sinde vermiş olduğu ifadelerin kısa videolarını izleyebilirsiniz. Verdiği cevaplar eğer sizi tatmin ediyorsa, kullanmaya devam edebilirsiniz. Etmiyorsa, elinizi çabuk tutun…

Okunası bazı şeyler:

Whatsapp Kullanmamak O Kadar Kolay Mı?

yorum

Etiketlendi: